Ik weet niet hoe het zit met uw kennis van de Russische autonome republieken, maar voor mij was het verschijnen van deze plaat de gelegenheid om iets nieuws te ontdekken: het bestaan van de republiek Mordovië, een klein landsdeel, gelegen tussen Moskou en de benedenloop van de Wolgastroom. Er wonen een klein miljoen mensen, de hoofdstad is Saransk en er worden twee talen gesproken. Het Russisch is de voertaal voor 70% van de mensen, het Mordwiens, waarvan twee varianten bestaan, het Erzja en het Moksja, die allebei een officiële status hebben, maar al met al nog door nauwelijks 250 à 300000 mensen gesproken worden en dus met verdwijnen bedreigd zijn.

Het momenteel zeskoppige gezelschap rond oprichtster Ekaterina Modina ontstond tien jaar geleden en evolueerde mettertijd tot wat ze zelf noemen een “etnografische folk studio”. Dat heeft alles te maken met de steeds hogere doelen die Modina zichzelf stelde; veldopnames over de hele regio werden de kapstok waaraan de band zijn voortbestaan ophing, met dat ene doel voor ogen: het bewaren van de meerstemmige gezangen, gebruiken, klederdracht, kunstvoorwerpen… voor het nageslacht. Dat het eerder op het platteland te doen is, spreekt daarbij voor zich: je kunt overal ter wereld zien dat de groei van steden ervoor zorgt dat de regionale talen vervagen en verdwijnen en dus ondernemen de bandleden ware pelgrimstochten langsheen kleuterscholen en chrèches om de allerkleinsten kennis te laten maken met het Mordwiense erfgoed.

Makkelijk is dat niet, want de polyfone zang is best zwaar om verteren, voor wie er niet mee vertrouwd is en opgegroeid is met rock en hiphop en dus schrikt Merema er niet voor terug om de liederen te verpakken in heuse theatervoorstellingen, wat voor redelijk wat succes zorgt: niet alleen kregen ze er in 2017 de Russische Folk Music Award voor, maar er is sinds enige tijd ook een lokaal televisiestation dat telkens Merema op expeditie gaat, een filmploeg meestuurt om één en ander niet alleen in klank, maar ook in beeld vast te leggen. Het ontbreken van een echt “statuut” zorgt er dan weer voor dat het binnen de band een constant komen en gaan van zangers en zangeressen is, vaak studenten die, nadat ze afgestudeerd zijn, uitzwermen over heel Rusland en dus niet langer deel kunnen uitmaken van de groep.

Ekaterina Modina -je kunt haar, op z’n Vlaams- “geen simpele Madame” noemen, financiert de hele zwik met eigen middelen, die ze bijeengaart door haar job aan de Universiteit te combineren met de ene bijbaan na de andere.De veertien liederen, die de CD rijk is, behandelen de thema’s die, over de hele wereld, in volksmuziek bezongen worden: gastvrijheid, familieleven, met alle drama dat daarin aanwezig kan zijn, de drang van jongeren om de wereld te ontdekken en de ouderlijke onrust die daarmee gepaard gaat enzovoort.

Daryana Antipova, zelf van Siberische komaf en de gedreven leidster van het in deze kolommen bejubelde Vedan Kolod, was producer voor deze plaat die nu ook distributie krijgt in West-Europa, dankzij de grote ontginner van Oost-Europese muziek, Christian Pliefke en zijn CPL-Music. Hulde aan beiden voor het maken en verdelen van deze belangrijke CD die niet makkelijk om beluisteren is, maar wel een heel mooie meerstemmige zangstijl tot ons brengt!

(Dani Heyvaert)